«Tα όρια προεκτείνονται μόνο όταν καταφέρνουν να ξεπερνιούνται».
Μήπως τελικά αυτή η θεωρία θα έπρεπε κατά κανόνα να ισχύει σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις; Τα όρια είναι άκρως σημαντικό να υπάρχουν στη ζωή μας. Είτε πρόκειται για την οικογένειά μας, τους φίλους μας ή την ερωτική μας σχέση, τα όρια ανεξαιρέτως σχέσης, μοιράζονται πολύ συγκεκριμένα και σημαντικά χαρακτηριστικά.
Το να θέτει κανείς τα δικά του προσωπικά όρια δεν σημαίνει αυτομάτως πως με αυτή την απόφαση, αποσκοπεί στο να αδιαφορήσει για τα όρια κάποιου άλλου προσώπου. Ναι, ασφαλώς και είναι σημαντικό να σεβόμαστε τους γονείς μας. Ασφαλώς και είναι σημαντικό να δικαιολογούμαι συμπεριφορές και καταστάσεις που αφορούν τους φίλους μας. Ασφαλώς και είναι εξίσου σημαντικό να συγχωρούμε τον σύντροφό μας όπως και το οποιοδήποτε πρόσωπο μας πλήγωσε εσκεμμένα ή μή. Πριν από την δική μας συγχώρεση και αποδοχή των άλλων όμως, πάντα και χωρίς καμία εξαίρεση αυτό που προέχει είναι να σεβόμαστε τον εαυτό μας. Για να συμβεί αυτό το πιο σημαντικό βήμα είναι να χρησιμοποιούμε «όρια».
Οι πιο γνωστοί τύποι «ορίων»:
Υλικά όρια: Πόσο εύκολα δανείζω πράγματα, χρήματα και υλικά αγαθά τα οποία απολαμβάνω καθημερινά σε προσωπικό επίπεδο;
Σωματικά όρια: Πότε και σε ποιόν επιτρέπω να έρθω πιο κοντά με μια αγκαλιά ή μια χειραψία;
Γνωστικά όρια: Πόσο εύκολο μου είναι να μείνω σταθερός στις απόψεις μου; Ακούω δίχως ηθικούς φραγμούς την γνώμη των άλλων; Σε τι βαθμό επηρεάζονται οι απόψεις μου από προσωπικά συναισθήματα όπως και από την αμυντική ή αντιδραστική μου στάση;
Συναισθηματικά όρια: Στη περίπτωση των υγιών συναισθηματικών ορίων απαιτούνται σαφή εσωτερικά όρια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γνωρίζω ως άτομο ποιά είναι τα συναισθήματα μου όπως και οι ευθύνες μου απέναντι στους άλλους και κυρίως απέναντι στον εαυτό μου.
Σεξουαλικά όρια: Πού, πότε και με ποιόν είμαι διατεθειμένος να έρθω σεξουαλικά κοντά;
Πνευματικά όρια: Ποια είναι η γνώμη μου και η γενική μου πεποίθηση σε ζητήματα πνευματικής φύσεως;
Πόσο εύκολο είναι να θέτει κανείς «όρια»;
Το να λεκτικοποιούμε τα όρια μας, το να εξηγούμαι δηλαδή σε ένα άλλο πρόσωπο τι είναι αυτό το οποίο χρήζει αναγκαίο για εμάς δυστυχώς δεν είναι πάντα εύκολο. Αυτό συμβαίνει γιατί ο τρόπος σκέψης όπως και τα συναισθήματά μας διαφέρουν κατά πολύ με τους ανθρώπους που επιλέγουμε στη ζωή μας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σημαντικά επικοινωνιακά κενά.
Εάν τα «όρια» δεν έχουν καταφέρει να μπουν από την αρχή σε μια σχέση, η αλήθεια είναι πως είναι σχετικά δύσκολο να υπάρξουν ριζικές αλλαγές από την μια ημέρα στην άλλη. Χρειάζεται υπομονή, κατανόηση αλλά και σταδιακά βήματα ώστε να καταφέρουν τα «όρια» να δημιουργήσουν μια πιο σταθερή βάση στην οποιαδήποτε μορφή σχέσης.
Γιατί επιτρέπω σε κάποιον να καταπατήσει τα οριά μου;
Σε αυτή την ερώτηση ασφαλώς δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση μιας και κάθε περίπτωση ανθρώπου και σχέσης διαφέρει. Ίσως να έχεις υπάρξει και εσύ σε μια σχέση, στην οποία δεν κατάφερες ή δεν έχεις καταφέρει έως τώρα να αισθάνεσαι ο εαυτός σου. Η αλήθεια είναι πως κάθε σχέση στην αρχή φαντάζει γνώριμη και εύκολα διαχειρίσιμη. Σταδιακά όμως και όσο προχωράει πιθανόν να έχεις νιώσει ότι καταπιέζεσαι ή ότι δεν είσαι ο εαυτός σου. Είναι εκείνη η χρονική στιγμή που συνειδητοποιείς ότι τελικά κάτι πάει λάθος και αυτό μάλλον είναι τα «όρια» που δεν κατάφεραν να ληφθούν υπόψιν από την αρχή.
Στόχος σε μια σχέση δεν είναι να έχουμε κοινά θέλω και απόψεις με τον άλλο σε όλα! Στόχος σε μια σχέση είναι να γίνεται αντιληπτό από κοινού πως μπορεί η προσωπικότητα, τα θέλω και οι ανάγκες μας να διαφέρουν, δεν παύουμε όμως από κοινού να επιθυμούμε να βρεθεί σε ότι προκύπτει, μια μέση λύση και σίγουρα μια κοινή γραμμή, χρησιμοποιώντας «όρια».
Όρια και αυτοεκτίμηση
‘Οταν συνειδητοποιήσεις πόσο σημαντικό είναι να ζεις μια ζωή με όρια, τότε και μόνο τότε θα μπορέσεις και να γνωρίσεις τους λόγους για τους οποίους τα όρια αυτά απουσιάζουν! Εάν το επιθυμείς κάνε στον εαυτό σου τις παρακάτω ερωτήσεις και απέκτησε μια πρώτη εικόνα απέναντι στη σχέση που έχεις δημιουργήσει με τα «όρια»:
Tι φοβάμαι;
Mήπως συνήθως υποχωρώ;
Λέω συνέχεια «ναι» σε όλους;
Υπομένω συμπεριφορές και καταστάσεις τις οποίες δεν θα έπρεπε;
Φοβάμαι την απόρριψη;
Φοβάμαι να αγαπήσω- αγαπηθώ;
Θέλω να έχω πάντα την ταμπέλα του «καλού παιδιού», «φίλου», «συντρόφου»;
Φοβάμαι την μοναξιά;
Θέτοντας αποτελεσματικά όρια
Η απουσία ορίων συνήθως αποτελείται από ένα σύνολο βαθιά ριζωμένων πεποιθήσεων σχετικά με το τι πιστεύουμε για εμάς καθώς και με τη σχέση μας απέναντι στους άλλους. Το πως μεγαλώσαμε και εκπαιδευτήκαμε ως παιδιά παίζει καθοριστικό ρόλο εδώ. Εάν η οικογένεια μας για παράδειγμα μας έμαθε να συμπεριφερόμαστε με τρόπο που να δίνει πάντα προτεραιότητα στους άλλους και σπάνια στον εαυτό μας, αυτομάτως αυτό σημαίνει πως στο κεφάλαιο της αυτοεκτίμησης με κάποιον τρόπο μειονεκτούμε. Όπως και αν μεγαλώσαμε όμως και ότι και αν μάθαμε για την αγάπη, αυτό που έχει σημασία είναι να γνωρίζουμε πως τα όρια σε καμία περίπτωση δεν σημαίνουν έλλειψη αγάπης και αποδοχής!
Τα όρια προορίζονται για να υπερασπίζονται την ευημερία μας σε όλα τα ζητήματα της ζωής. Η τοποθέτηση λοιπόν ορίων σε καμία περίπτωση δεν μοιάζει με πράξη εγωιστική, αφού πρόκειται για δείγμα αγάπης και αυτοσεβασμού! Εάν έχεις πάρει την απόφαση να θέσεις τα δικά σου προσωπικά όρια, τότε οφείλεις να γνωρίζεις ότι χρειάζεται χρόνος, υποστήριξη και φυσικά προσωπική εκπαίδευση στην έννοια των «ορίων». Η προσωπική εκμάθηση είναι το πρώτο και πιο βασικό βήμα! Μόλις συμβεί αυτό, θα διαπιστώσεις πως τα όρια αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού σου και φυσικά της ζωής σου!
Σε αντιμετωπίζουν στη ζωή, όπως εσύ μαθαίνεις στους άλλους να το κάνουν!
Wayne W. Dyer
_____________________________________________________________________________________________________________________